Een brief van Hendrik Wiegers aan Hermann Bacharach

Van de brief is helaas slechts het omslag bewaard gebleven. Daardoor zullen we niet weten wat de Lochemse paardenhandelaar Wiegers aan zijn Duitse collega Bacharach te melden had. Was het een eerste contact of hadden ze al een lange handelsrelatie? Ging het om een koop of verkoop? Het enige wat we weten is dat zowel Wiegers als Bacharach niet de eersten de besten waren in hun vak.

Hendrik Wiegers (1868-1943)

De veemarkt van Hengelo (G) was een begrip in de hele Achterhoek. En op die veemarkt was Hendrik Wiegers een begrip onder de handelaren in paarden. Vijftig jaar lang had hij daar een vaste standplaats. En in 1938 werd hij daarvoor in het zonnetje gezet.

Hendrik was in 1868 geboren in Nettelhorst. In 1899 trouwde hij met Aleida Berendina te Beest uit Wisch en vestigde het echtpaar zich in Lochem. Hendrik was al behoorlijk succesvol in de paardenhandel en in 1910 kon het gezin, met op dat moment vier dochters, zijn intrek nemen in een prachtig nieuw huis bij de toegangsweg naar wasserij Stijgoord van ten Hoopen.

Stationsweg 32

In 1927 verhuisde het gezin van Stationsweg nr 32 naar nr 42. Op de foto van na de oorlog ligt dat huis aan de voet van de melkfabriek en – ten opzichte van nr 32 – aan de overkant van de Goorseweg. In 1927 echter maakte de Stationsweg daar een bocht naar links via wat nu de Kanaalweg heet.

Stationsweg 42

Mogelijk had de verhuizing van Wiegers iets te maken met de mogelijkheden van stallen bij huis, maar weten doen we dat niet. Wat we wel weten is dat paardenhandelaar Wiegers een goede neus had voor publiciteit en regelmatig adverteerde in de Graafschapsbode.

Zoals gezegd vierde Wiegers in 1938 zijn 50-jarig jubileum als handelaar op allerlei veemarkten, maar in elk geval in Hengelo G. Ook dat festijn werd in diverse kranten besproken.

Tubantia 1938

Maar het was niet allemaal rozengeur en maneschijn: in 1941 werd paardenhandelaar Wiegers failliet verklaard. Het uitbreken van de oorlog zal hier waarschijnlijk wel een rol bij hebben gespeeld. In 1943 overleed Wiegers in Zutphen.

Ook op de veemarkt in Lochem zal Wiegers regelmatig te vinden zijn geweest

Hermann Bacharach (1839–1938)

In Nordhausen, Thüringen was Hermann Bacharach al even bekend als zijn collega dat in Lochem was. Hij had zijn woonhuis en stal aan de Bahnhofstrasse nr 2. Zijn initialen H B stonden (en staan daar nog) op de gevel.

Over de paardenhandel van Hermann Bacharach hebben we weinig concreet materiaal kunnen vinden. Over zijn noodlot des te meer. Hij had namelijk een – voor die tijd in Duitsland – groot probleem: hij was een Jood.

Al in 1934 hadden de nazi’s het in Nordhausen voor het zeggen en in 1935 ondervond Bacharach daar de eerste gevolgen van: hij werd ongewenst verklaard en mishandeld. Tijdens de Kristallnacht in november 1938 werd hij opgepakt en nauwelijks 14 dagen later in Buchenwald vermoord. Zijn vrouw was dit alles bespaard gebleven; zij was al in 1933 overleden. Een zoon en een dochter waren naar de VS ontkomen. Dochter Karoline was met haar man naar Amsterdam gevlucht, maar van daaruit in 1943 alsnog naar Auschwitz getransporteerd en vermoord.

De puzzelstukjes voor dit verhaal werden aangeleverd door Eddy ter Braak, Tonny Roeterdink, Renske de Haan, Hendri van Zuilekom.