Egon Sabinsky Wolff (1919-2011)

Egon Wolff was de oprichter van het Lochemse bedrijf Mepal. Hij is geboren in Kopenhagen en werd in de Tweede Wereldoorlog uitgezonden naar Nederland. Dit is het verhaal van zijn leven.

Geboorte en jeugd

Op 21 januari 1919 werd Egon in Rikshospitalet in Kopenhagen geboren. Op 24 augustus van hetzelfde jaar werd hij gedoopt in de Frederiksberg Kirke. Zijn ouders waren Hans Emanuel Wolff . van beroep elektricien en Karen Antonia Nielsen. Egon groeide op in Kopenhagen, in het stadsdeel Frederiksberg.

Doopbewijs Egon Wolff

Na het basisonderwijs ging hij naar de Handelsschool in Kopenhagen waar hij in 1938 afstudeerde en zijn diploma behaalde. Daarna ging hij datzelfde jaar naar de Dansk Købmandsskole in Londen. Deze school bestaat nog steeds (2024).

Diploma Handelsschool in Kopenhagen (1938)

Tweede Wereldoorlog

Uiteindelijk trad hij aan het begin van de Tweede Wereldoorlog in dienst bij het Deense Ratin Service, een bedrijf dat gespecialiseerd was in ongediertebestrijding. Ratin maakt tegenwoordig deel uit van Rentokil. Vervolgens zou hij naar Spanje worden uitgezonden en dus was hij druk doende Spaans te leren. In Nederland was echter intussen de Noordoostpolder drooggelegd en daar was een ongekende ongedierte plaag, vooral van  ratten. Dus werd hij in 1942 naar Nederland gestuurd.

Na de oorlogsjaren en ontmoeting Nel Wage

Na de bevrijding kwam hij ook op Walcheren in actie. Op een van zijn tochten ontmoette hij Nel Wage uit Rotterdam, raakte verliefd, trouwde in oktober 1950 met haar en vestigde zich in Den Haag. Egon sprak intussen naast zijn accentloze Duits en Engels ook heel goed Nederlands. Maar bij twijfel tussen ‘de’ of ‘het’ gebruikte hij een trucje door het woord te verkleinen; dan zei hij bijvoorbeeld niet ‘de beker,’ maar ‘het bekertje’. Op latere leeftijd ontdekte hij dat zijn Deens verouderd was.

Start import in huishoudelijke producten

Het bestrijden van ratten is niet wat Egon ambieert. In de herfst van 1948 treedt hij in dienst bij handelsonderneming Normandië in Den Haag. Deze groothandel in glas, porselein en aardewerk wil met nieuwe producten de markt veroveren. Op zijn voorstel om huishoudelijke producten uit Denemarken te importeren, reageert de eigenaar met het aanbod om vennoot in de zaak te worden.

Begin 1949 reist Egon Wolff naar zijn geboortestad, waar in het Forum København de eerste kunststofbeurs van Europa wordt gehouden. Al rondneuzend raakt hij in gesprek met Rolf Fahrenholz en Stig Jørgensen. Zijn landgenoten zijn vier jaar eerder Rosti begonnen. Op de vakbeurs presenteren zij een collectie melamine borden en bekers. Egon weet het exclusieve verkooprecht van Rosti producten te verkrijgen voor de Benelux.

Het ontstaan van de naam ‘Mepal’

Onder producten van Rosti staat ‘Mepal’, naar de grondstof die de Denen bij Superphosphate Fabriks AB in Zweden inkopen. De naam is vermoedelijk afgeleid van ‘melamine’ en ‘plastic’, de uitgang ‘al’ komt bij meer merknamen voor thermo-hardende kunststoffen voor. De producent (nu onderdeel van AkzoNobel) heeft de ambitie om van ‘mepal’ een soortnaam te maken, net zoals ‘aspirine’ ‘nylon’ en ‘plexiglas’. Om die strategie kracht bij te zetten, zijn de klanten verplicht om onder de producten’Mepal’ te zetten.

Egon weet dat merknamen beschermd kunnen worden in verschillende categorieën. Superphosphate Fabriks AB heeft ‘Mepal’ alleen voor de categorie ‘materialen’ vastgelegd, en niet voor ‘huishoudelijke artikelen’. Dus claimt hij snel de rechten in die rubriek en pakt gelijk door. Omdat rond hetzelfde moment ook zijn medevennoot afscheid van het bedrijf neemt, laat Egon Wolff de relaties weten dat Normandië per 1 januari 1950 een nieuwe handelsnaam krijgt: Mepal Service.

Logo Mepal jaren ’50

Productieverplaatsing naar Nederland

Begin jaren 50 kende Nederland importbeperkingen. Voor Mepal was dat nogal hinderlijk omdat de verkoop goed liep en er niet altijd geleverd kon worden wat gevraagd werd. Zo werden de eerste licentieovereenkomsten gesloten met toeleveranciers, waaronder IKI in Neede, en ontwerpen van Rosti. In het midden van de jaren 50 kwamen de eerste eigen ontwerpen op de markt vanuit een eigen productiebedrijf in Monster bij Den Haag.

Mepal bediende altijd twee markten, enerzijds de grootverbruikers zoals ziekenhuizen en anderzijds de consument. Dat laatste via de detailhandel maar ook via de grootwinkelbedrijven zoals de Bijenkorf en Vroom & Dreesmann.

Jaren van groei en succes

Het bedrijf groeide snel. Naast het arbeidsintensieve melamine persen, begon Egon al vroeg in samenwerking met TNO te experimenten met spuitgieten van kunststof.
Naast Mepal verkreeg Egon ook andere exclusieve Scandinavische importrechten voor de Benelux, waaronder Expandet pluggen, die jarenlang een belangrijke inkomstenbron bleken te zijn.

Expandet pluggen 1974

Logo Mepal jaren ’70

Verhuizing naar Lochem

Het gevolg van de florissante jaren was dat het pand in Monster te klein werd. Egon kwam al vaak in Lochem, omdat hij regelmatig bij IKI langs ging. Ook lag het op de route als hij met de auto naar Kopenhagen ging. Hij hield erg van de natuur, vooral vogels (zijn kleinkinderen noemden hem later opa Pietjes) en daarom was  Lochem al een ideale plek.

Toen de gemeente het industrieterrein aan de Kwinkweerd ging ontwikkelen en er ook betaalbare woningen werden gebouwd, voor de Haagse medewerkers, was de keus snel gemaakt om Mepal naar Lochem te verhuizen.

Op 4 april 1963 werden de kantoren en de fabriek feestelijk geopend.  Aanwezig waren o.a. W. Eickhoff ambassadeur van Denemarken, M.F Lillelund de Deense handelsattaché, Mr. H.W. Bloemers, commissaris van de koningin in Gelderland, drs. H.A. Beusekamp, burgemeester van Lochem. Maar ook de dochters van Egon Lise, Kirsten en Birte waren erbij, opvallend in Deense klederdracht.

Egon Wolff bij de opening van Mepal in Lochem (4 april 1963)

Fabriek Mepal op de Kwinkweerd 1 (1964)

Dochters van Egon Wolff tijdens de opening van de Mepal fabriek in Lochem (1963). De middelste dochter draagt traditionele Deense klederdracht. De andere twee dragen klederdracht uit Markelo.

Egon, Nel en de drie dochters verhuisden mee naar Lochem. Tijdelijk woonden ze aan de Molenbelt totdat het huis aan de Heuvelenweg klaar was. Het had een grote tuin waar Egon in zijn vrije uren graag in werkte.

Woning aan de Heuvelenweg waar het gezin Wolff woonde

Leiderschapsstijl van Egon

Mepal groeide gestaag verder. Door de goede connecties die Egon had in Scandinavië en het uitstekende netwerk onder de grootverbruikers verwierf hij de exclusieve distributie voor het Deense Joni, medicijnverdeelsystemen, en het Zweedse Nordiens, afwassorteersystemen. Nordiens laatste zou in 1973 zelfstandig verder gaan, eerst in Ruurlo en later en anno 2025 nog steeds in Deventer.

Egon gaf op bijzondere wijze leiding aan het bedrijf. Het gebruikt van alleen voornamen was toen bijvoorbeeld echt nieuw en hij vierde meerdere keren per jaar zijn verjaardag, zodat er een goede reden was om gebak te laten aanrukken, waar hij dol op was. Hij had met iedereen contact en zorgde goed voor zijn personeel. Fameus was ook de keuze van zijn auto, NSU RO-80.

Intussen groeide Mepal verder en komt export op gang. Een mijlpaal was de export naar de VS.

Mepal was een turbulent bedrijf. Er waren momenten dat er bijna niets te doen was en dan weer tijden dat er dag en nacht geproduceerd  moest worden. Die praktijk bracht assistent-bedrijfsleider Gerrit Stegeman op een idee. Hij vroeg toestemming om naast zijn werk een spuitgietbedrijfje te mogen opzetten, dat in voorkomende gevallen de overcapaciteit kon opvangen. Egon Wolff kon het initiatief en de ondernemingslust van zijn medewerker wel waarderen en ondersteunde hem daarin met de oprichting van SKL, een bedrijf dat anno 2025 nog steeds bestaat.

Laatste jaren als directeur en overname door Rosti

In de tweede helft van de jaren 70 zoekt Egon een opvolger, want hij wil het wat rustiger aan gaan doen; ook zijn gezondheid laat in die tijd te wensen over. Mepal verkeerde verschillende keren in zwaar weer wat hem veel energie kost. Binnen de familie is er geen belangstelling om het stokje over te nemen.  Uiteindelijk werd er in 1977 een overeenkomst gesloten met het bedrijf waar het allemaal begon, Rosti, dat Mepal overneemt. Egon blijft nog een een tiental jaren commissaris en gaat nog een paar jaar door met Expandet in een nieuw pand in Ruurlo. Expandet werd uiteindelijk geliquideerd.

In 1978 verhuizen Egon en Nel naar Apeldoorn. Maar Egon is nog regelmatig in Lochem te vinden. het is een roerige periode waarin ook Coppia ontstaat, dat later weer terugkeert bij Rosti-Mepal.

Verhuizing Mepal naar het pand op Aalsvoort

Opende Egon in 1963 voor het eerst de Mepal-vestiging in Lochem, op 23 mei 2003 deed hij dat voor de tweede keer, toen Mepal haar nieuwe pand betrok op Aalsvoort. Het bijzondere is dat zijn handgeschreven notities, zijn handschrift was zeer herkenbaar, bewaard zijn gebleven.

Openingsspeech Egon Wolff bij opening van het nieuwe pand Aalsvoort (2003)

Jaren na Mepal

Egon kon het wat rustiger aandoen, genoot van zijn tuin en ging met een vriend jaarlijks naar Spanje. Vogeltjes kijken deed hij vaak, in de buurt of in de Flevopolders. De zeilboot die hij in 1975 kocht, werd echter nauwelijks gebruikt, omdat Nel daar geen belangstelling voor had. Verder onderhield hij nog altijd zijn contacten bij Mepal ook na zijn afscheid als commissaris.

In 2010 werd er in Zoetermeer een tentoonstelling georganiseerd gewijd aan de geschiedenis van Mepal. Uiteraard was Egon eregast bij de opening van deze tentoonstelling.

Egon overleed na een kort ziekbed op 27 februari 2011.

In de bibliotheek van het HG is het boek aanwezig “Mepal vanzelfsprekend bijzonder” waar de hele geschiedenis van Mepal is beschreven.

Bronnen:

Mepal vanzelfsprekend bijzonder, memoires Paul Roodbol, eindredactie Valérie Kaemingk