Openluchttheater ‘de Zandkuil’
Op de westelijke flank van de Paasberg werd vroeger zand gewonnen. Het bleek de ideale plaats voor een natuurtheater. Bij de officiële opening van ‘Openluchttheater De Zandkuil’, schreef de plaatselijke courant dat dit “in ons land zijn weerga niet vindt”. Kennelijk gold dat in 2008 nog steeds, want toen werd het openluchttheater uitgeroepen tot ‘de mooiste plek van Lochem’.
Toen het, kort na 1900, verboden werd om zand te winnen op de Lochemse berg, bleef op de flank van de Paasberg een zandkuil achter die al snel een geliefde recreatiebestemming was voor Lochemse gezinnen. Op zomerse vrije dagen was het er een drukte van belang met spelende kinderen en moeders met picknickmanden. Jarenlang werd in de zandkuil het Lochemse paasvuur ontstoken. Vanaf 1935 ontstonden bij de Vereniging Lochem Vooruit plannen voor een natuurtheater op die plek. Tien- tot elfduizend gulden zou de aanleg vergen. Merkwaardigerwijs maakte juist de crisis van de jaren 30 de aanleg mogelijk. De ‘werkverschaffing’ leverde goedkope arbeidskrachten, wat voor de 52 Lochemers onder hen het voordeel had dat ze dicht bij huis werden ingezet. Op 10 januari 1938 ging de eerste schop de grond in en zeven maanden later was het theater, naar ontwerp van gemeentearchitect Wessel, klaar. Op vrijdagavond 29 juli 1938 kon burgemeester Van Luttervelt ‘Openluchttheater De Zandkuil’ openen en die zaterdag en zondag werd er Shakespeares ‘Midzomernachtsdroom’ uitgevoerd. Een kaartje kostte, afhankelijk van de rang, ƒ1,50, ƒ1,20 of 60 cent. Tijdens de bezetting gingen de voorstellingen, zo goed en zo kwaad als dat ging, door. In 1942 werd het eerste openluchtspel van de Lochemse meester G. Prop opgevoerd.
Na de oorlog ging de programmering op de oude voet verder tot in de jaren zestig. Toen liepen de bezoekersaantallen ineens sterk terug. De invloed van de televisie deed zich gelden. Toch moest de glorietijd van het theater toen nog komen. Tussen 1968 en 1986 vergaarde De Zandkuil landelijke roem door het jaarlijkse popfestival. De Popmeeting zou het eerste jaarlijks terugkerende festival van Nederland worden. Vele buitenlandse beroemdheden traden er op, maar achteraf misschien nog het meest opvallend is de geboorte van de groep Normaal gebleken .
Na een periode van stilstand begon het theater een nieuw leven nadat vrijwilligers van muziekverenigingen Advendo en Crescendo er in 1993 een spetterend concert hebben gegeven en daartoe het geheel flink hadden opgeknapt. Dat gaf de aanzet tot de Stichting Openluchttheater Lochem, die vanaf die tijd zorg draagt voor beheer en onderhoud van het theater en voor een gevarieerde en constante programmering.
Op Youtube is een filmpje te vinden over de uitvoering van 1975: https://www.youtube.com/watch?v=v5xfbBRMwKM
