Markt met toren en stadhuis door Gradus ten Pas ca 1880
Hoeveel maal heeft hij de toren van de Gudula kerk wel niet vastgelegd? Daarom richten wij uw aandacht ditmaal op het naastgelegen stadhuis. Tegenwoordig heeft de oorspronkelijke voorgevel, die op het schilderij te zien is, een soort recht opgaande trapgevel. Maar in Gradus’ tijd was vooral de achtergelegen, schuin teruglopende ‘wolfskap’ zichtbaar. En in feite verkeerde het stadhuis in deplorabele staat, zoals te zien is op een foto uit die tijd. Burgemeester Haitsma Mulier nam het initiatief tot een ingrijpende restauratie die in 1900 gereed kwam.
Gradus ten Pas (1833-1899) werd geboren in de buurtschap Klein Dochteren. Vader Evert was ‘schoolhouder’ van de Klein Dochterense school. In het Bevolkingsregister voor de periode 1850-1862 staat Gradus ingeschreven als ‘verver’ (huisschilder). Maar gezien het grote aantal schilderijen dat er van hem bekend is moet hij al snel als kunstschilder zijn begonnen. In de naïeve stijl van een autodidact.
Gradus is tweemaal getrouwd geweest en ontwikkelde een drankprobleem. Toen hij, na het overlijden van zijn tweede vrouw en verhuizing van zijn kinderen, alleen in Lochem dreigde achter te blijven, volgde Gradus zijn drie zonen in 1896 naar Apeldoorn, waar hij ook weer veel schilderijen maakte. Hij is overleden in Beekbergen.
