Gezicht op Lochem door Gradus ten Pas 1866
Gradus ten Pas woonde aan de Bagijnestraat, ongeveer op de plaats van het huidige nummer 19. De huizen tegenover hem waren nog grotendeels gericht naar de Bagijnestraat en niet naar de kerk, want tot het begin van de 19e eeuw had het hof rond de kerk nog als begraafplaats gediend. De voorstelling zal een vrije interpretatie zijn van het uitzicht vanuit Gradus’ woning en heeft meer weg van het uitzicht vanuit nr 9 dan vanuit nr 19. Wie zich afvraagt wat voor achtkantig torentje er naast de kerk staat moet maar eens goed naar de huidige werkelijkheid gaan kijken: in de hoek tussen toren en Noordbeuk is nog steeds een uitgebouwde traptoren te vinden, tegenwoordig zelfs voorzien van een klein torenspitsje.
Gradus ten Pas (1833-1899) werd geboren in de buurtschap Klein Dochteren. Vader Evert was ‘schoolhouder’ van de Klein Dochterense school. In het Bevolkingsregister voor de periode 1850-1862 staat Gradus ingeschreven als ‘verver’ (huisschilder). Maar gezien het grote aantal schilderijen dat er van hem bekend is moet hij al snel als kunstschilder zijn begonnen. In de naïeve stijl van een autodidact.
Gradus is tweemaal getrouwd geweest en ontwikkelde een drankprobleem. Toen hij, na het overlijden van zijn tweede vrouw en verhuizing van zijn kinderen, alleen in Lochem dreigde achter te blijven, volgde Gradus zijn drie zonen in 1896 naar Apeldoorn, waar hij ook weer veel schilderijen maakte. Hij is overleden in Beekbergen.
